پایی که جا ماند؛ روایت شجاعت و مقاومت

کتاب "پایی که جا ماند" نوشته سید ناصر حسینی‌پور، یکی از آثار برجسته و تأثیرگذار در ادبیات جنگ ایران و عراق است. این کتاب داستانی است از اسارت یک جوان ایرانی در دست نیروهای عراقی، که در آن نویسنده به روایت روزهای سخت شکنجه و بازجویی خود در زندان‌های مخفی عراق می‌پردازد. 

سید ناصر حسینی‌پور، که در سن 14 سالگی به جبهه می‌رود و در 16 سالگی در جزیره مجنون به اسارت درمی‌آید، در این کتاب با دقت و جزییات فراوان، وقایع اسارت و سختی‌هایی که بر او و دیگر اسرا روا داشته شد را به تصویر کشیده است.

حسینی‌پور در زمان اسارت خود، به عنوان دیده‌بان جزیره مجنون و عضو واحد اطلاعات و عملیات تیپ 48 فتح از استان کهگیلویه و بویراحمد در جبهه حضور داشت. او پس از اسارت، به‌شدت شکنجه شد، به‌گونه‌ای که پای راستش قطع گردید. اما با وجود این، همچنان روحیه خود را حفظ کرده و در زندان‌های عراقی تلاش کرد تا اسناد و اطلاعات مهمی را جمع‌آوری کند. 

در این کتاب، او با استفاده از کدها و رمزهایی که در شرایط سخت اسارت روی کاغذ می‌آورد، تجربه‌های خود را ثبت کرده است.
این کتاب در ابتدا به‌عنوان یادداشت‌های روزانه در دوران اسارت نوشته شده بود، اما پس از آزادی حسینی‌پور و بازگشت او به ایران، این یادداشت‌ها به کتابی تبدیل شد که در سطح بین‌المللی منتشر گردید. 

"پایی که جا ماند" به شش زبان زنده دنیا ترجمه شده و حتی در سال ۱۳۹۱ به‌عنوان کتاب سال دفاع مقدس انتخاب شد. این کتاب علاوه بر اینکه روایتگر شکنجه‌ها و سختی‌های اسرا است، در عین حال به‌طور غیرمستقیم از صبر، ایستادگی و مقاومت انسانی در برابر ظلم و بی‌عدالتی سخن می‌گوید.
یکی از ویژگی‌های برجسته این کتاب، تأکید بر «ادبیات بازداشتگاهی» است که خاطرات و تجربه‌های اسرا در اردوگاه‌ها و زندان‌های دشمن را ثبت می‌کند. این کتاب توانسته است نظر بسیاری از خوانندگان و کارشناسان را جلب کند و در میان آثار جنگی، جایگاه ویژه‌ای پیدا کند. همچنین، مقام معظم رهبری پس از مطالعه کتاب، در تقریظی به شدت از آن تقدیر کردند و بر اهمیت و ضرورت ترجمه این اثر به زبان‌های مختلف تأکید نمودند.
کتاب "پایی که جا ماند" در عین حال که به جنایات جنگی نیروهای بعثی عراق اشاره می‌کند، نشان‌دهنده عظمت روحی و ایستادگی جوانان ایرانی در برابر ظلم و شکنجه است. این اثر نه تنها به‌عنوان یک سند تاریخی از دوران جنگ ایران و عراق شناخته می‌شود، بلکه یکی از بهترین نمونه‌های ادبیات مقاومت در دوران معاصر است.